Smolućka pećina

Smolućka je jedan od najznačajnijih arheoloških i paleontoloških lokaliteta na području Sandžaka. Nalazi se nedaleko od naselja Kadiluk (Ckrvine) na području opštine Tutin. Smeštena je iznad istoimene Smolućke reke, pritoke Raške, 16 kilometara jugozapadno od Novog Pazara.

Sondažnim istražnim radovima sprovedenim krajem XX veka, u unutrašnjosti pećine evidentirano je deset geoloških slojeva od kojih gornji slojevi sadrže materijal iz enelolita i starijeg gvozdenog doba, dok je peti evidentirani sloj vremenski datiran u period od pre 38.000 godina. U donjim pleinstocenskim slojevima pećine istraživanjem je otkriveno oko 200 kremenih artefakata, kao i 44 kamena, jedan koštani artefakt i rečni obluci na kojima su vidljivi tragovi upotrebe, što ukazuje na činjenicu da je pećina bila naseljena još u vreme srednjeg paleolita. Nalazi nađeni u pećini potvrđuju ljudsko prisustvo u njoj tokom eneolita, nešto pre 2000. godine pre naše ere.